2019 yılının Türk ekonomisi için zor geçtiğini vurgulayan İzmir Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği (İESOB) Başkanı Zekeriya Mutlu, ekonomik küçülme ve yüksek işsizlik oranlarına dikkat çekti. Tüm sıkıntılara rağmen ekonomide toparlanma sürecine girildiğini belirten Mutlu, yılın 3. çeyreğindeki olumlu gelişmelerin gelecek için umut aşıladığını belirtti.

Mutlu, ‘Faizlerdeki gerileme, cari açığın azalması ve enflasyondaki düşüş trendi, geçen senenin sonuna göre daha ılımlı bir ekonomik havanın yaşandığını göstermektedir. Üçüncü çeyrekten itibaren başlayan toparlanma eğiliminin sürdürülebilirliği sağlanmalıdır’ dedi.

Büyüme ve işsizlik

2019’un büyüme rakamlarına değinen Mutlu, ‘3 çeyrek devam eden küçülmeden sonra yüzde 0,9 oranında büyüme kaydedilmiştir. Önemli olan büyüme sinyalinin devamlı olmasıdır. Yılın 3. çeyreğinde tarım sektörü toplam katma değeri yüzde 3,8,  sanayi sektörü katma değeri yüzde 1,6, ticaret, ulaştırma, konaklama ve yiyecek hizmeti faaliyetlerinin toplamından oluşan hizmetler sektörünün katma değeri ise yüzde 0,6 oranında artmıştır.’ diye konuştu.

İşsizliğin en önemli sosyo-ekonomik sorunların başında geldiğini hatırlatan Başkan Mutlu, ‘TÜİK’in istatistiklerine göre 15 ve üstü yaştakilerde işsiz sayısı 2019 yılı Eylül döneminde, geçen yılın aynı dönemine göre 817 bin kişi artarak 4 milyon 566 bin kişi olmuştur. Yani işsizlik oranı 2,4 puanlık artış ile ,8 seviyesine ulaşmıştır. 15-24 yaş nüfusun işsizlik oranı ise 4,5 puanlık artış ile &,1 seviyesine çıkmıştır. Kayıt dışı çalışanların oranı da  önceki yıla göre 2,2 puan artarak 6 olmuştur.’ dedi.

Olumlu gelişmeler

Dış borç rakamlarının yüksekliğinin ürkütücü olduğunu kaydeden Mutlu sözlerini şöyle sürdürdü: ‘Ancak küresel ticaretteki korumacı eğilimler ve AB ekonomilerindeki ivme kaybına rağmen ihracatın artması ekonomi çevrelerini memnun etmiştir. İthalatın daralması ile dış ticaret açığı küçülmüştür. Yılın ilk on bir ayında dış ticaret açığı geçen seneye göre yüzde 51,8 azalarak 25,1 milyar dolar seviyesine gerilemiş,  dış ticaret açığında 27 milyar dolardan fazla bir azalış kaydedilmiştir. İhracatın ithalatı karşılama oranı ise yılın ilk on bir ayı için yüzde 75,6’dan yüzde 86,8 seviyesine yükselmiştir.

Enflasyonda ise dalgalı bir süreç izlenmiştir. 2019’a yüzde 20’nin üzerinde başlayan TÜFE yıllık enflasyonu, ikinci çeyrek sonunda yüzde 15,7’e, Ekim ayında yüzde 8,55’e kadar gerilemiş, fakat sonra tekrar çift haneye yükselerek yıllık yüzde 10,56 oranına çıkmıştır.’

Düşünülecek tedbirler

Genç işsizliği azaltmak ve gençleri topluma kazandırmak için yeni istihdam olanakları yaratılması gerektiğini dile getiren Başkan Mutlu, ‘Mesleki eğitim,  piyasanın ve çağın istediği becerileri kazandıracak şekilde planlanmalıdır. Dijital ekonomide nitelikli işgücü ihtiyacına yönelik programlar düzenlenmeli, esnaf kesiminin çağın gerekliliği olan e-ticarete uyumu konusunda devlet teşvik ve destek mekanizmalarını işletmelidir. İşgücünde daralma, yüksek işsizlik ve satın alma gücünün düşmesi, ülkede yatırım ve tüketim kararlarının ertelenmesine de yol açmaktadır. 2020 yılında; yatırımları canlandıracak ortamın oluşturulması hedeflenmelidir. Öte yandan Ticaret Bakanlığı’nın perakende sektörüne yönelik hazırladığı taslak da esnaf teşkilatlarının görüşleri doğrultusunda vakit geçirilmeden yasalaşmalıdır.’ diye konuştu.

Yeni Ekonomi Programı (YEP)

2019 yılının Eylül ayında Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak tarafından duyurulan Yeni Ekonomi Programı’na da değinen İESOB Başkanı Mutlu, ‘Program, 2019-21 yıllarına yönelik büyüme hedefleriyle dikkat çekmiştir. Ayrıca ekonomik görünüm açısından sunduğu bakış açısı,  iş dünyası tarafından olumlu karşılanmıştır.

Programın önümüzdeki 3 yıllık dönemde işgücü piyasasını canlandırması beklenmektedir. İstikrarlı bir büyüme, yüksek katma değer yaratan ve dışa bağımlı olmayan bir üretim modeli ile mümkün olabilecektir. Ayrıca, ekonomik verilerdeki son gelişmelerin, program hedefleri açısından olumlu bir tablo çizmesi sevindiricidir.’ şeklinde konuştu.